Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Merkez Bankası rezervleri ile ilgili konuşarak "Uluslararası rezervlerimiz de belirgin bir şekilde artıyor. Geçen seneyi 93,3 milyar dolarla kapattığımız döviz rezervlerimiz, özellikle ana muhalefet ve diğer muhalefet, hepsi buraya çok dikkat etmesi lazım 27 Ağustos itibariyle 118 milyar doları aşmış durumdadır." dedi…
AKP Genel Başkanı Erdoğan'ın açıkladığı rakam elbette brüt rezerv. Merkez Bankası tarafından yayınlanan en son verilere göre, Merkez Bankası'nın net rezervi ise sadece ve sadece 26,2 milyar dolar düzeyinde seyrediyor. Bu rezerv hesap edilirken elbette swap'lar (takas) hariç tutuluyor.
Ancak bir de Çin, Güney Kore, Katar ve diğer ülkelerle yapılan swap anlaşmaları bulunuyor. Ağustos sonu itibarıyla karşılık gösterilen yerel para birimlerine karşılık alınan döviz miktarını anlatan swap (takas) anlaşmaları da toplamda 66,8 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Swap (takas) iki tarafın bir varlık veya yükümlülüğe bağlı olan nakit akışını aralarında değiştirdikleri işlemdir. Faiz karşılığı Türk Lirası verip rezerv para niteliği de taşıyan döviz alınmış günü geldiğinde o döviz faizi ile birlikte geri ödenmek zorunda yani emanet para.
Hazine eski müsteşarı Ekonomist Mahfi Eğilmez'e göre net rezerv miktarı, swap (takas) işlemleriyle elde edilmiş (emanet) dövizleri de kapsadığı için bu rakam tam olarak net rezervi ifade etmiyor.
Bu yüzden net döviz rezervini emanet dövizleri çıkararak görebilmek için bu miktardan swap (takas) karşılığı elde edilmiş döviz tutarını düşmek gerekiyor.
Swap hariç net rezerv ise şu şekilde hesaplanabiliyor:
Swap hariç net rezerv = Net rezerv - Swap işlemleri toplamı
AKP Genel Başkanı Erdoğan'ın açıklamadığı nokta swap (takas) harici Merkez Bankasında bulunan net rezerv miktarı. Bu kategoride de aslında Merkez Bankası bir rezerv yok, hesaplamalar swap (takas) hariç net rezervin hala eksi 40,6 milyar dolar civarında olduğunu gösteriyor.
Açıklanan swap (takas) anlaşmaları arasında da Katar ile 15 milyar dolar, Çin ile 6 milyar dolar ve Güney Kore ile 2 milyar dolar bulunuyor.
Döviz rezervleri bir ülkenin dış borç ödemesinde elini rahatlatırken, gerekmesi halinde harcayabileceği bir kaynak olması açısından önem taşıyor. Piyasada genel kural olarak net rezervlerin üç aylık ithalatı karşılayacak miktarda olmasının beklendiğini belirtiyor.
Türkiye'nin döviz rezervlerinin gelinen mevcut durumda bu miktarın altına düştüğü görülmektedir.
Kasaya koyduğu elin parası ile caka satmak, 'bak param var' demek ne derecede doğru ve sağlıklıdır takdir elbette okuyucularımızın.
İşin gerçeğine gelince Merkez Bankası'nın silahında cephane yok ve daha da kötüsü bunu cümle âlem bilmektedir. Boş silahla blöf yapmak sonuç vermeyecektir.
Üstelik Merkez Bankası'nın tek sorunu rezervlerinin ekside olması da değil bir diğer sorunda faiz politikalarında elini kolunu bağlayan, ekonomik şartların gereğinin yapılmasını engelleyen Erdoğan'ın "faiz sebep, enflasyon sonuçtur" iddiası gereği hareket alanının sınırlanmasıdır.
Merkez Bankası faizleri arttıramıyor, döviz satacak olanağı da yok, pekâlâ kur ataklarına karşı ne yapacak, nasıl mücadele edecek?
Spekülatörler bir kur atağı karşısında Merkez Bankası'nın elinde rezerv olmadığını ve faizleri yükseltmesinin önünde de güçlükler bulunduğunu biliyor bu durumda istedikleri zaman Merkez Bankası'nı sıkıştırabileceklerinin de farkındalar pozisyonlarını bu duruma göre alacaklardır.
Kısacası bir politikacı olarak Erdoğan, ekonomideki başarısızlıkları örtmek kendi seçmenine umut vermek için olağanüstü bir gayret sarf ediyor ve lakin söylemler ve algı operasyonları gerçekleri ortadan kaldırmaz, sonuçları değiştirmez.
Yaşanan ekonomik krizi aşabilmek için ciddi önlemler almak yapısal reformlar yapmak gerekir ki bunu da bu kadar büyük bir güven bunalımı yaşayan bir iktidar yapamaz…
