1618 sayılı TÜRSAB (Türkiye Seyahat Acentaları Birliği) Kanununa göre A, B ve C grubu olmak üzere üç tür seyahat acentası belge grubu vardı. A Grubu belgeye sahip olanlar turizm hizmetleri anlamında tüm faaliyetleri organize edebiliyor iken, B grubu belgeye sahip olanlar özellikle uçak bileti satışı konusunda hizmet veriyor, C grubu belgeye sahip olanlarda özellikle "araç kiralama hizmetleri" veriyorlardı.
2007 yılında yapılan değişikliklerle seyahat acentaların yetkisinde olan faaliyetlerde kısıtlamalara gidildi. "araç kiralama hizmetleri" için C grubu seyahat acentası belgesi olma zorunluluğu kaldırıldı. O dönemde bu belge zorunluluğunu kaldıranlar aslında devletimize "hem vergisel hem de güvenlik anlamında en büyük kazığı attılar".
Şöyle ki; zaten aldıkları "seyahat acentası işletme belgesi" ile turizm faaliyetleri konularında hizmet verecek olan ve bunu belli bir yasal çerçevede yapan seyahat acentalarının ellerinin zayıflamasına ve turizm ile hiçbir alakası olmayan binlerce "şahıs firmasının" araç kiralama işine girmesinin önünü açmış oldular. Derken, turizm bölgelerinde hemen her köşede bir "araç kiralama ofisi" görmeye başladık, kiralama işi yapmanın bu kadar basit bir şekilde yapılabiliyor olması ve denetimsizlik nedeni ile bu tür işyerleri mantar gibi çoğalmaya başladılar.
Araç kiralama işi öyle cazip hale geldi ki; hiçkimse ne belge soruyor ne de araçların yeterliliği ile ilgili bir denetim yapıyor, bu durum kısa sürede rekabet ortamının kızışmasına ve fiyat bazında rekabete tutuşan "araç kiralama" işi yapan firmaların "araç kiralama kaskosu olmayan, eş ve dosttan günübirlik buldukları araçları bile kiraya verdikleri bir sektöre" dönüşmüş durumda.
Devlet edenlerimizin asıl görevi, "Anayasal olarak eşitlik ilkesini hiçbir nokta da gözardı etmemeleri gerektiğidir". Ticari faaliyette bulunan firmalarında ancak "denetimle" aralarındaki haksız rekabet ortamı ortadan kadırılabilir. Bugün, "araç kiralama sektörünü denetimsiz bırakanlar" şunu kesinlikle bilmelidirler, "devletimizin her yıl milyarlarca Türk Lirası vergi kaybına uğramasına ve güvenlik zaafiyetlerinin oluşmasına neden oluyorsunuz".
23 Haziran 2016 da Atatürk Havalimanına yapılan terör saldırısında, terörüstlerin kullanılandıkları aracın bir "araç kiralama firmasından" kiralanmış olması ve sonrasında, araç kiralama firmalarına "araç kiralayanların kimlik bilgilerini online olarak bildirmeleri zorunluluğu getirilmesi" bir nebze çözüm imiş gibi gözükse de, çözüm olmaktan uzak. Çünkü araç kiralama sözleşmesi yapıldığında arazı kim kullanacak ise o şahsın kimlik bilgileri sisteme girilmektedir. Aynı araçta bulunan diğer şahısların kimlik bilgileri sorulmamaktadır. Bu da sistemdeki en büyük güvenlik açığıdır.
Çözüm önerim şu şekildedir;
- "Araç Kiralama Hizmetleri" verebilmek için yeniden C grubu seyahat acentası belgesi şartı getirilmelidir.
- Günübirlik veya daha uzun süreli kiraya verilen araçların "ön ve arka camlarında, kiralık araç olduklarını gösteren bandroller yapıştırılmalıdır". Böylelikle araçların sorgulaması daha kolay yapılabilecektir.
- Her kiralık aracın, kiracısı tarafından "kira sözleşmesine ek olarak faturasının da ibraz edilmesi zorunluluğu getirilmelidir".
- Araç kiralama araçları için aylık, üç aylık altı aylık veya yıllık bandrol uygulaması, denetimlerin daha rahat yapılmasını sağlayacak, kiralık araçlarla tur ve transfer faaliyetlerinin önüne geçilmiş olacaktır.
- Araç kiralama işinde şahsa ait araçların kiralamasının da önü açılmalı ve belirlenen kriterlere uydukları ve vergilerini ödedikleri sürece ticari faaliyetlerinin önü açılmalıdır.
- Araç Kiralama kasko ve sigortası olmayan araçların kiralanmasının önüne geçilmelidir.
Yukarı da bahsettiğim uygulamaların hayata geçirilmesi halinde, bir yıllık süreç sonunda ne kadar ilave vergi geliri elde edildiği kolaylıkla görülecektir.
