Erzurum Atatürk Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Bülent Çavuşoğlu, kablolu haberleşme ve enerji nakil hatlarına isabet eden yıldırımın eve kadar ilerleme ihtimali nedeniyle telefon ve saç kurutma cihazları gibi kablolu cihazları kullanmanın tehlike yaratacağını söyledi. Doç. Dr. Çavuşoğlu, "Tedbir alındığından emin değilseniz, kablolu cihazları yıldırım esnasında kullanmayı tercih etmeyin" dedi.
Erzurum Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği, Haberleşme Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Bülent Çavuşoğlu, yağışların yaşandığı sonbaharda yaşanabilecek yıldırım çarpması vakalarını değerlendirdi. Yıldırımın yüksek miktarda enerji yüklenmesinin deşarjı ile oluştuğunu belirten Doç. Dr. Çavuşoğlu, "Bu deşarj, bulutlardan toprağa doğru olmaktadır. Bulutlardan toprağa ulaşmaya çalışan yıldırım, gidilebilecek en kolay yoldan ilerler. Havanın elektriksel geçirgenliği az olduğu için yıldırım elektriksel iletkenliği daha iyi olan metal, su, ağaç ve bunun gibi maddeler üzerinden toprağa ulaşma eğilimindedir. Paratonerler bu mantık kullanılarak yapılır. En uzun iletkenin, bina değil de daha iyi bir iletken olan metalin olması sağlanır ve yıldırım binaya zarar vermeden toprağa ulaşabilir" dedi.
İNSAN AÇIKTA PARATONER GİBİDİR
Açık alanda insanın paratoner görevi yaptığını vurgulayan Doç. Dr. Çavuşoğlu, "Eğer açık bir arazide yağışlı ve gök gürültülü bir havada bulunuyorsak, yıldırım tehlikesine karşı mümkün olan en kısa sürede bir binaya sığınmalıyız. Kesinlikle şemsiye, elektrik direği veya ağaç altına sığınmamak gerekir. Halk arasında bilinen, 'Cep telefonu ile konuşmak yıldırım çarpma riskini artırır' inancı ise yanlıştır. Telefon ile konuşmanın bu riski artırdığına dair bilinen bir araştırma bulunmamaktadır. Açık bir ortamdaysanız yıldırım tehlikesi sizin elinizde cep telefonu olsun, olmasın, var olan bir tehlikedir. Onun için gerekli tedbirleri almanız gerekir. Yıldırım çarpmasının ölümle sonuçlanmasının en büyük nedeni ise, elektrik akımının toprağa doğru yol alırken vücudumuzun hayati organlarından geçmesidir. Cep telefonunun, aslında insan derisi üzerinden toprağa ulaşılabilecek nitelikte akımlar için yeni yollar yaratarak, beyin ve kalp gibi hayati organlara ulaşmasına neden olabileceği düşünülebilirse de, aynı durumda cep telefonu kullanılmasaydı, yıldırım çarpmasından kaçınılabilirdi gibi bir çıkarım yapmak pek mümkün değildir" diye konuştu.
YILDIRIMDAN KORUNMANIN YOLLARI
Yıldırım düşme riski olan havalarda dışarıda olmanın ev veya iş yerinde, kablolu telefon ve saç kurutma makinesi gibi elektrikli aletlerin kullanılmasının çok tehlikeli olduğunu kaydeden Doç. Dr. Bülent Çavuşoğlu, şöyle konuştu:
"Aslında çok zorunlu değilseniz dışarı çıkmasanız iyi olur. Çıkmak durumunda kaldığınızda ise yıldırım oluştuğu anda muhakkak kapalı bir mekânda olmanız en güvenli tedbirlerden bir tanesi. Kapalı alanlar her zaman koruma sağlar. Dışarda bulunmamaya gayret etmek lazım. Açık alanda yıldırım tehlikesiyle karşılaştığınızda ise eğer aracınız varsa hemen aracınızın içine girmeniz gerekir. Araç da güvenli yerlerden bir tanesidir. Araç içerisine girmek mümkün değilse, ağaçların altına kesinlikle gitmeyin. Çünkü ağaçlar yükseltileri fazla olduğu için yıldırımların kendi üzerlerine düşmesine sebep olabilirler. Siz de yakınsanız bundan tabi ki zarar göreceksinizdir. Evde kablolu bir telefonla veya cep telefonu ile konuşmanız konusunda kararsız kalırsanız, muhakkak cep telefonunu tercih edin. Çünkü kablolu telefon yıldırım düşme durumu olan hava şartlarında daha tehlikelidir. Sebebini şöyle açıklayabiliriz; kablosuz haberleşmenin yıldırımı veya elektrik enerjisini telefona iletme imkânı bulunmazken, kablolu haberleşmenin enerji nakil hatlarına düşecek yıldırımı evinize kadar iletme ihtimali bulunmaktadır. Kablolu bütün cihazları kullanmak tehlike yaratacak unsurlardan bir tanesi. Saç kurutma makinelerini yıldırım düştüğünde kullanmamayı tercih etmeliyiz. Etrafınızda yıldırımı yerleşim bölgelerine düşmesine engelleyecek güvenlik tedbiri alınmışsa, yani paratoner varsa, bu sizi etkilemeyen durum olabilir. Ama tedbir alındığına emin değilsek, kablolu cihazları yıldırım esnasında kullanmamayı tercih etmeliyiz."
