Başlangıçta bir “üst solunum yolu”, bir “kulak burun boğaz enfeksiyonu” gibi kabul edip “grip ve nezleyle” mukayese etmeye kalktığımız bu enteresan viral hastalığı kısa bir süre sonra bir “akciğer problemi” olarak da merak ve korkuyla izlemeye başlamıştık. Ne var ki önümüze konulan yeni araştırmalar COVID-19’da problemin çok daha önemli ve çok daha derinlerde olduğunu gösteriyor. Bu yeni bilimsel verilere bakılırsa COVID-19 bir üst solunum yolu ya da akciğer hastalığından çok, hemen her doku ve organı ilgilendirebilen, her doku ve organa saldırabilen dolayısıyla bedenin hemen her yerinde hasara yol açabilen bir damar hastalığı olarak da dikkati çekiyor.
NTV'den Prof. Dr. Osman Müftüoğlu'nun haberine göre, San Diego Üniversitesi/Salk Enstitüsü/ABD'de yapılan bir araştırmaya göre, KOVID-19 damarlarımızda ortaya çıkıyor. Sorunun ağırlaştığı, problemin kronikleştiği hastalarda da esaslı hasarlar damarlarımızın iç yüzeyini kaplayan endotel tabakasında oluşuyor. Nedeni şu: Endotel tabakasını oluşturan hücreler (endotel hücreleri) KOVID-19’un herhangi bir hücreye tutunmasını sağlayan “ACE 2” reseptörleri bakımından en zengin hücreler. Bilindiği gibi yeni koronavirüsün hücrelere tutunabilmesini sağlayan “S PROTEİNİ” önce bu ACE 2 reseptörlerine bağlanıyor, o reseptörleri anahtar gibi kullanarak hücrelerimize girme imkânı buluyor. Girdiği hücrelerde de olağanüstü bir hızla çoğalarak ciddi hasarlara yol açıyor. San Diego Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bu yeni araştırmaya bakılırsa COVID-19’da esas problem endotel hücrelerinde gelişen “iltihaplanma” yani “ENDOTELİTİS”ten (yani endotel hasarından) kaynaklanıyor. Damarsal yapıdan zengin olan her organın damarlarında bu hasarlar ortaya çıkabiliyor. Belki de bu nedenle KOVID-19’dan hemen her organımız az ya da çok etkilenebiliyor.
Kovid-19’daki sorunların damar duvar hasarıyla ilgili olabileceğini gösteren bir başka çalışma da geçtiğimiz günlerde ünlü bilim dergisi Nature de yayımladı. ABD’de 86 binden fazla KOVID-19 hastasının sağlık verilerinin incelendiği bu önemli araştırmada KOVID-19’dan aylar sonra dahi damarlarda ve kan pıhtılaşma sisteminde bazı arızaların oluşabileceği ve bu arızalardan (hasarlardan) akciğer, kalp, karaciğer ve böbreklerin etkilenebileceği net ve açık olarak kanıtlandı. Araştırmacılara göre, KOVID-19’daki komplikasyon riskinin sıklığı ve ağırlığı da muhtemelen damarlar ve pıhtılaşma sisteminde oluşan hasarlarla ilişkili. Anlaşılan o ki önümüzdeki dönemde KOVID-19 ile ilgili çözümlere, “damar ve kan hastalıkları uzmanlık alanları”nın da dahil olması gerekecek.
