Dijital Vatandaşlık nedir?
Dijital vatandaş; E devlet uygulamalarını kullanmayı bilen, dijital iletişim kurabilen, dijital ortamda üretim yapabilen, dijital alışveriş yapan/yapabilen, dijital ortamdan eğitim alabilen ve bu davranışları yaparken etik ve ahlak kuralların uyan hak ve sorumluluklarının bilincinde olan kişiye denir.
Bilgi teknolojilerinin gelişmesi ile bir çok işlem bilgisayar ve internet aracılığı ile yapılmaya başlanmıştır. Günlük hayatta yapılan resmi işlemler , bankacılık işlemleri, iletişim, eğitim, üretim, alışveriş gibi işlemler dijital ortamda da yapılmaya başlanınca dijital vatandaşlık kavramı ortaya çıkmıştır.
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte kullanımı ile alakalı problemler de katlanarak artıyor. Bu sebeple teknolojik davranış veya teknolojik vatandaşlık ile alakalı değerlerin, davranışların, bilincin ve etik kuralların oluşturulmasının gerekliliği aşikârdır.
1- Dijital Erişim:
Üretken vatandaşlar olmak için, eşit olarak teknolojik imkânlara dijital erişim sağlanması anmalmını taşır. Örnek olarak; ırk, cinsiyet, etnik kimlik, yaş, zihinsel ve fiziksel farklılıklara aldırmadan elektronik topluma tam katılımın sağlanması anlamını taşır.
2- Dijital İletişim:
İletişim biçimlerinin güncellenerek elektronik araçlar vesilesiyle de yapıldığının farkında olmadır.
Örneğin, cep telefonu, e-posta, anlık mesajlaşma teknolojisi kullanıcıların iletişim yolunu güncellemiştir.
2- Dijital Ticaret:
Elektronik ortamlarda satın alma ve satma işlemlerini gerçekleştirecek yeterliliğe sahip olma.
4- Dijital Etik:
Sanal dünyada gösterilen davranışın veya işin elektronik standardının da olduğunun farkında olmadır.
Örneğin, sanal küfürleşme, siber zorbalık, gibi pek çok olumsuz davranıştan kaçınmak gerekir.
5- Dijital Okuryazarlık:
Öğrenme – öğretme dönemlerinin bundan sonra teknoloji kullanılarak da yapabildiğinin farkına varmaktır.
6- Dijital Haklar ve Sorumluluklar:
Herkesin sanal dünyada kendini özgürce ifade edebilecek haklara sahip olduğu ve bununda yasaklanamayacağı anlamını taşır.
Örneğin, grup oluşturma, sanal ortamda formlarda görüş bildirme, tartışma ortamlarına katılma gibi temel haklar kısıtlanamaz.
7- Dijital Sağlık:
Dijital dünyada fiziksel, ruhsal ve psikolojik bakımından sağlığı direk veya doğrudan olmayacak şekilde etkileyecek etmenlerin bulunduğunun farkında olmadır.
Örneğin, yenileyen stres sendromu, göz sağlığı, içe kapanıklık, a-sosyal yaşam ve fiziksel bozukluklar (bel ve sırt ağrıları) yeni teknolojik dünyanın ortaya çıkardığı sağlık sorunlarıdır.
8- Dijital Kanun:
Sanal dünyada yapılan işlerin elektronik sorumluluğunun olduğu ve kanunlarla yaptırım altına alındığı anlamındadır.
Örneğin, yasadışı organ, yasak yayınlar, uyuşturucu satışı, intihara teşvik eden web siteleri sanal dünyada yapılması kanunen yasaktır.
9- Dijital Güvenlik:
Bireyin sanal ortamda kendi güvenliğini sağlayacak önlemleri alması demektir.
Örneğin, başkalarının bilgilerini izinsiz kullanma, solucan, virüs veya truva atı oluşturma, spam gönderme, birilerinin bilgilerini veya mallarını çalma vb. faaliyetlerin farkına vararak gereken güvenlik tedbirlerinin alınması(
