Çocuklara hata şansı verin
Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Can Tumba, mükemmeliyetçi ebeveynlere önemli uyarılarda bulundu. "Bir projenin parçası olarak büyümek çocuğa belli başlı kazanımlar getirir. Ancak yanlış yapma hakkı elinden alınan bu çocuklarda ileride planlı olmayan her olay hayal kırıklığı ve başarısızlık olarak yaşanıyor" diyen Tumba, ailesi tarafından 7 gün 24 saati planlanan çocuğun hayal gücü ve özgüveninin de zarar gördüğünü belirtti.
Dr. Tumba, "Haftasonu programı çok dolu olur. Sabah erkenden yüzme kursuna gidilir, sonrasında özel bir etüt merkezinde yaşıtları arasından sıyrılıp en iyi okullara gidebilmesi için konular tekrarlanır. Binlerce test sorusu çözülür, akşamüstü eve döner dönmez kapıda bekleyen piyano öğretmeni, hiç olmazsa o biraz daha anlayışlıdır da en azından yemek yemesine izin verir” ifadeleriyle proje çocuğun bir gününü özetledi. “Günümüz çocuklarının çoğunun programı doğmadan yapılmış durumda” diyen Tumba, sözlerini şöyle sürdürdü, “Doğmadan kendisi adına açılmış olan instagram hesapları, kalabalık baby shower partileri, astrologlar ile konuşularak planlanmış doğum günleri hatta saatleri ve daha pek çok şey. İlk çocuklarını kucaklarına almadan ikinci çocuğun cinsiyetini ve doğum zamanını hesaplayan aileler bile var.”
GELECEK KAYGISI ENDİŞELENDİRİYOR
Bütün bunların içinde çocuklarının yerinin kaybolduğuna dikkati çeken Tumba, şu değerlendirmede bulundu: “Sadece kendisine sunulan ve uymak zorunda olduğu bu sistemden çocuk ne kadar memnun? Fırsat verilseydi neyi değiştirirdi? Ebeveynlerin ne yazık ki bu sorulara içtenlikle cevap verebilecek iç görüleri çoğunlukla olmayabiliyor. Aslında bu durum; gittikçe değişen toplumsal normlar, zorlaşan ekonomik şartlar, artan sosyokültürel sınıf farklılıkları, büyüyen maddi manevi beklentiler ve bunun doğurduğu yoğun gelecek kaygısının oluşturduğu ‘mükemmeliyetçi ebeveynlik’ sisteminin doğal bir sonucu olarak hayatımıza girdi.”
Proje olarak yetiştirilen çocukların kazanacakları kazanımların avantaj ve dezavantajlarının iyi ayarlanması gerektiğini belirten Tumba, şöyle devam etti: “Bir projenin parçası olarak büyümek, şüphesiz ki, çocuğa belli başlı genel geçer kazanımlar getirecektir. İyi okullardan mezun olmak, bir müzik enstrümanı çalabilmek, bir spor dalında başarılı olmak, disiplin sahibi olmak tabi ki artı özellikler. Ama bu kazanımları elde ederken yanlış tutumların sonucunda nelerin feda edildiğine dikkat etmek gerekiyor. Proje çocuk mantığıyla yetiştirilen çocukların en temel ortak özelliği, ileride kişilik yapılarının son derece katı ve değişime dirençli olacak yönde şekilleniyor olması. Ebeveynlerin tahammülsüzlüğü ve mükemmeliyetçiliği çocuğun yanlış yapma hakkını elinden aldığından bu çocukların düşünce yapıları ‘ya hep ya hiç’ ilkesine göre düzenleniyor. Çocuklar da dayatılan kurallar ile isyankâr hayal gücü arasına sıkışıyor.”
YÖNETMEYİN YÖNLENDİRİN
Tumba, ebeveynlere şu önerilerde bulundu: "Çocukları yetiştirirken onları yönlendirmek ile yönetmek arasındaki farka varalım. Her alanı tam olarak doyurmaya çalışırken doyumsuz bireyler yetiştirmekten kaçınalım. Mükemmel ebeveynlik kavramı olmadığı gibi mükemmel bir çocuk kavramının da olmadığını hatırlayalım. Temel olan ‘yeterince iyi ebeveyn’ olabilmek. Bunu yaparken de çocuğunuzun yanında olmak, ona güven vermek, bazen yanlış yapmasına da izin vermek, ama en önemlisi koşulsuz sevildiğini bilmesini sağlamak. O zaten sizin çocuğunuz olduğu için yeterince mükemmel. Bunu da kimseye ispatlamasına gerek yok.”
