Çok sıkı diyet yapmanıza rağmen kilo veremiyorsanız tiroid kontrolü yaptırmanızda fayda var. Zira tiroid hastalıkları, kilo kaybına veya aşırı kilo alımına neden olabiliyor…
İnsan sağlığı, metabolizma, büyüme ve gelişmeye çok önemli katkıları olan tiroid hormonları, boynun ön tarafında bulunan, ağırlığı 15-20 gr olan tiroid bezi tarafından salgılanırlar. Tiroid hormonlarının salgılanması, hedef doku ve hücrelerde etkilerinin ortaya çıkması çok hassas kontrol mekanizmaları tarafından ayarlanmaktadır.
Vücuda Etkileri Nelerdir?
Tiroid hormonları organizmadaki hemen bütün sistemleri etkiler, bütün vücut dokularının metabolik aktivitesini arttırır. Metabolik aktivitesinin artması ile birlikte protein sentezi, büyüme ve gelişme, zihinsel işlevlerde artış ve diğer endokrin bezlerin aktivitesinde artışlar ortaya çıkar. Tiroid hormonlarının büyüme ve gelişme üzerinde önemli etkileri vardır. Tiroid hormon eksikliğinde vücut ve kemik gelişmesi geri kalır, kemikleşme kusurlu oluşur. Tiroid hormonlarının sinir sistemindeki etkisi de önemlidir. Anne karnında veya doğumdan sonra tiroid hormonu eksikliği beyin ve zeka gelişimini engeller. Tiroid hormonların kalp ve dolaşım sisteminde önemli etkileri vardır. Kalbin normal olarak çalışması ve kan akımını sağlayabilmesi için tiroid hormonlarına ihtiyaç vardır. Tiroid hormonları karbonhidrat ve yağ metabolizmasını da düzenleyerek kilo kontrolü sağlar; kan glikoz, kolesterol, trigliserid düzeylerinin normal aralıklarda olmasını sağlar. Son yıllarda çevremizde de adını sıkça duymaya alışık olduğumuz tiroid hastalıkları, aşırı kilo alımı ve kilo kaybı gibi belirtilerle kendini gösterebiliyor.
Hashimoto Tiroidi
20-50 yaş arasındaki oldukça sık olan bir hastalıktır. Erkeklerde seyrek görülür. Hipotiroid belirti ve bulguları olan bir kişide tiroid hormonlarının ölçümü, tiroid oto-antikorlarının (anti TG, anti TPO) tayini, TSH ölçümü ve gerekirse ince iğne aspirasyon biyopsisi ile tanı rahatlıkla konabilir. Tedavide tiroid hormonlarının verilmesi, iyotlu tuz kullanılmaması ve cerrahi operasyondan kaçınmak önemlidir. İnsanların korktuğu bir hastalık olmasına rağmen, kronik seyirli ve selim bir hastalıktır.
Belirtileri
*Kabızlık
*Üşüme
*Uyuklama hali
*Unutkanlık
*Kilo verememe
*Ses kalınlaşması
*Kısırlık
*Hareketlerde ve zihinsel hızda yavaşlama
*Adet düzensizliği
TİROİD HASTALIKLARINA KARŞI NASIL BESLENMELİ?
Vücudun orkestra şefi olarak nitelendirilen tiroid bezinin korunması için süt, yumurta ve yeşil sebzelerin yanı sıra balık tüketimine de önem vermek gerekiyor…
Endokrin sistem bir bütündür ve oldukça hassas bir organ olan tiroid bezi bu sistem içinde yer alır. Tiroid bezi, beyinde yer alan hipotalamus ve hipofiz bölgelerinin kontrolü altodadır. Tiroid bezinde tiroid hormonlarının sentezi ve kana verilmesi için birçok enzimin normal aktivite göstermesi gerekir. Yeterli oranda tiroid hormonunun oluşması için tirozin aminoasidi ve iyoda ihtiyaç vardır. Tiroid ve endokrin hormonları birbirlerini direkt olarak etkiler. Örneğin kortizol ve insülin hormonları, tiroid hormonlarını değişik aşamalarda etkileme potansiyeline sahiptir, iyot ve tirozinden sonra tiroid sağlığı için vazgeçilmez olan besin maddeleri selenyum ve çinkodur. Selenyum ve çinko, tiroid hormonu yapımında yer alan enzimleri ve T4 hormonunu dokularda T3 hormonuna dönüştüren enzimleri aktif hale getirerek önemli bir işlev görür. Çinko ayrıca hipofizden TRH hormonunun salınımına yardımcı olur. Selenyum da antioksidan bir bileşiktir.
Tiroid Sağlığı İçin Tüketilmesi Gereken Yiyecekler
*İyot: Yağlı balıklar
*Tirozin: Esmer pirinç kepeği, peynir, mısır, süt, süt ürünleri, yumurta, balık, et, deniz ürünleri, yer fıstığı, balkabağı çekirdeği, susam, kesilmiş sütün suyu, tam buğday gibi protein bakımından zengin besinler
*Omega 3: Yumurta, yağlı balıklar, yeşil yapraklı sebzeler, keten tohumu, ceviz
*Tekli doymamış yağ asitleri: Zeytin, avokado
*Selenyum: Balık, kuru baklagiller, mantar, susam, ay çekirdeği, selenyumdan zengin yumurta
*Çinko: Badem, istiridye, yengeç, tavuk eti, hindi eti
*Antioksidan, vitamin, mineral ve fitobesinler: Yeşil yapraklı sebzeler, dereotu
Tiroid Sağlığını Bozan Etkenler
*Guatrogenler: Karalahana, turp, Brüksel lahanası, karnabahar, kırmızı turp, şalgam. Bu besinlerin içinde bulunan ve tiroidi olumsuz etkileyen izotiyosiyanatların etkisi bu besinleri pişirmekle azalabilir.
*Kafein: Kahve, çay, çikolata, meşrubat. Kafein hipofiz bezinden ACTH hormonunu salgılanmasına ve kortizol seviyesinin yükselmesine yol açar.
*Çevresel toksinler, ağır metaller: Fluor, klor, cıva ve diğerleri
*Sigara: Sigara dumanında yer alan tiyosiyanat, iyodun tiroid bezi tarafından tutulmasını azaltır, sigara tiroid bezini ve nodülleri büyütür.
*Basit karbonhidratlar: Basit karbonhidratlar fazla miktarda insülin salgılanmasına neden olur. İnsülin de kortizol gibi tiroid sağlığını olumsuz etkilemektedir.
*Soya
*Alkol
*Yapay tatlandırıcılar
*Stres hormonu (kortizol)
