Yahudi ve Hıristiyan âlemindeki İsa''nın yeryüzüne geri geleceği miti ya da anlatısı bundan geri kalmak istemeyen çağının siyasal İslamı''nın baskısı ile mehdi anlatısını ortaya çıkardı. Emevilik''in Pan-arabizmi inşa istikametinde İslam öncesi müşrik anlatıları ile o coğrafyada vahiyden mitolojiye sapmış ehli kitap anlatılarını da dâhil ederek oluşturduğu yeni inanç sistemi için de bu tür anlatılar gerekli gibi görülüyordu. Tebaayı, Ortaçağ Hıristiyan dünyasındaki gibi ruhbanlık, çilecilik, tanrı-peygamber gibi fenomenler ile ayağı yere basmayan bir dinle meşgul ederek gerçeği sorgulamaktan uzaklaştıran teokratik Emevi idaresi kendisinden sonra gelen Abbasilerin de hoşuna gitmekle beraber, şia aleminde de o versiyonun benzerleri gücü elde tutanlar için makul ve makbul bulundu. Bu model ve efsaneciliği bulan ister geçmiş isterse günümüzde ortaya çıkan Kuran dışı bütün siyasi mezhepler (Şia, Sünni, Vahhabi, Selefi v.b) ile Hind kökenli bir Din olan tasavvuf disiplini ve tarikat/cemaatlerce de mal bulmuş Mağribiye döndüler.
Güç, efsaneyi ve miti sever. Kitleleri aşırı ibadetçilik ve ruhbanlıkla idare eden ortaçağ skolastiği kendi modelini şarktaki diktatörlüğe coğrafya olarak meyilli kitlelere de lanse etti. Bunu sadece Ortadoğu devletleri değil mezhepler, cemaatler, tarikatlar da kullanmaya başladı. Psikolojisinin kaldıramayacağı gücü elde eden, patolojik durumunu Mesih, Mehdi gibi İslam dışı bir anlamda şirk sayılacak tanrı-insan olgusunda aradı. Modernleşmenin getirdiği imkanlar sadece zıllullah (Tanrının gölgesi) olan şah, padişah ya da kral veya Tanrıkutta değil canı sıkılan ve cemiyette "faydalı işler yapmaya" azmi olmayan, her birey için müracaat kapısı oldu.
Gelelim Süleymancı Din yorumuna mensup yurttaki dayak olayına. Süleymancılığı çok mühim değil halk arasında öne çıkmış beş on yirmi dinden biri, söz konusu olan. Şimdi bu gruplar üniversite kadrolarında ve eğitim mecralarında yuvalanıyor. Bununla da kalmıyor, bazıları kitap dağıtıp yarışma bile yapıyor. Aslında sorun bu değil, sorun bu kadrolaşmaların kadrolarından gelenlerin geldikleri sistem. (devamı haftaya)
