Bugünkü Yazarlar Tüm Yazarlar
Ferit Erden BORAY

Ferit Erden BORAY

Tarihe Tek Gözlükle Bakılmaz

60 yıl önce askeri darbe ve ünlü 61 Anayasası

27 Mayıs askeri darbesinin gerçeklerini bilmeden, üstelik resmi tarihe geçmiş belgelere bakmadan dahi kendince yorumlayanları bugün de gördük.

Üç gün önce, saygılı gazeteci kardeşim, üstelik çok yakın takip ettiğim TELE 1 yöneticisi Merdan Yanardağ, 27 Mayıs için dedi ki:

"… Evet Demokrat Parti hatalarla dolu yönetim yapıyordu, Tahkikat komisyonu kurulunca, ordudaki bir Albay/Türkeş/ ve bir Tüm general askeri darbeyi de yaptılar. Çok geçmeden başına da emekli bir Orgeneral getirdiler, Cemal Gürsel. Hatta daha sonra henüz Albay olan Cevdet Sunay'ı da General yapıp komutaya kattı."

Değerli okuyucularım, bizim kuşağı, bire bir yaşayanları, hatta askeri darbede görev alanları çıldırtır bu anlatım. Evet Demokrat Partinin bu tür girişimlerine zamanı gelince engel olabilmek için 1957'de Milli Birlik Komitesi kurulmuştu. Adı geçen Albay Alparslan Türkeş sadece komitedeki 38 subaydan biriydi, sadece 27 Mayıs sabaha karşı radyoda TSK bidirisini okuyandır.

Ocak 1960'ta Kara Harp Okulunun öğrenci gazinosu üstündeki katta, kütüphanede her hafta sonu tanımadığımız kurmaylar gelip Okul Komutanı Tug. Sıtkı Ulay ile toplanırdı. Demek ki ordunun müdahalesi bizim okulda planlanmıştı.

Adını daha sonra öğrendiğimiz Milli Birlik Komitesi toplam 38 kişi olup, 5'i general, 8. Kur. Alb. 7'si Yarbay, 10'u Kur Bnb, 9'u da Yüzbaşıydı. Gazeteci Merdan'ın dediği gibi değildi, üstelik onun dediği gibi bir "emekli orgeneral başa geçirildi" tanımı tamamen yanlış. Orgeneral Cemal Gürsel, halen Kara Kuvvetleri Komutanı olup sadece İzmir'e yıllık tatil için gitmişti. Dahası adı geçen Albay Cevdet Sunay değil, Vekaleten Kara Kuvvetleri komutanlığına bakan Orgeneral Cevdet Sunay'dı. Askeri darbe yapılınca, tutuklanan Genel Kurmay Başkanı Rüştü Erdelhun yerine getirilmiş oldu.

Askeri darbe yapılıp, DP bakanları ve milletvekilleri tutuklanıp bizim okula getirilmişti, 50 gün kaldılar, Yassıada açılana kadar. Harekatı yürüten okul komutanı Sıtkı Ulay, Albay K. Kücteba Özden, Ankara merkez komutanı Tümgnl Mataracı  uyumadan takipteydi.

Aynı gece Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral İrfan Tansel, 1. ordu komutanı ve Deniz kuvvetleri K. Orgeneral ile temas kurulup topyekün Türk ordusu askeri müdahaleye katılmış oldu. Uydurma 15 Temmuz darbesi gibi değildir.

Milli Birlik Komitesi toplantılar yaparak var olan devletin yönetiminde görev almışlardı. 12 Haziran 1960'taki kararlarında 157 sayılı Kurucu Meclis hakkındaki kanun Resmi Gazete'de çıkarılmış oldu. (bu aynen 1920'de Ankara'da kurulan Temsilciler ve de Kurtuluş Meclisi örneğindeki gibiydi)

Bu askeri darbe temelinde Bayrak Harekatı olarak bilinir. 27 Mayıs'a göre 1- Eğer 24 Anayasasına uygun seçilmiş meclis varsa, bu meclis son 3-4 aydır işleyemez hale gelip, kabut olduysa, 2- Halkın iç güvenliğini korumakla görevli polisiye teşkilat çalışamıyorsa (1980'deki polisin bölünmesi vb.) 3- Yürütme/icra organı siyasetçiler halkı yeterince koruyamaz, hatta istismar eder hale gelmişse, Anayasanın 117 maddesi gereği TSK düşünmeden devreye gider.

Darbe gecesi önce benimde içinde görevli olduğum ekip, Meclis Başkanı Refik Koraltan enterne oldu. Gece saat 1.30'da talimat gereği Çankaya Alay Komutanı Albay Osman, Cumhurbaşkanını enterne etmişlerdi. Harp okulu ekibi ve komutanları sabaha kadar Ankara'daki bakanların evlerine girip enterne edildiler.

Başbakan Adnan Menderes Eskişehir'den Kütahya'ya geçince, aynı Hava Kuvveti 1. Taktik Savaş filosu kurmay Bşk. Kur. Albay Muhsin Batur ekibince yakalandı. Hemen hepsi kurucu meclis kararlarına kadar harp okulunda misafir edildi.

İstanbul'da yakalanan milletvekilleri Üsküdar Toptaşı, Eminönü Sultanahmet cezaevlerine konuldu. 24 Anayasasındaki eksikler tespit edildiğinden bu kez acilen Anayasa için İstanbul Üniversitesi Rektörü Ord.

 Prof. Sıddık Sami Onar Ankara'ya geldi. İlk çalışmalarda Geçici Anayasaya göre TBMM Meclisinin bütün yetkileri MBK'ye devredildi. Yürütme yetkisi ise devlet başkanının atadığı (geçici devlet bakanı Org. C. Gürsel) bakanlar kuruluydu.

Geçmiş Anayasaya göre acilen, indirilmiş olan DP Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulunun Yüksek Adalet Komisyonu kurulup mahkeme edilecekler, kararın temyizi olmayıp sadece idam cezaları olursa bunun da onayı MBK'ce yapılıp imzalanırsa icra olurdu. İşte tarihin bilinmeyen gerçeği burasıdır.

Bilindiği gibi Yassıada'da alınan karar Cumhurbaşkanı ve üç bakan idam edilecekti. Celal Bayar yaş haddinden müebbete çevrildi. Yassıada'dan iki gün içinde de motorlarla İmralı'ya götürüldüler.

Karar gerekçesiyle yazılıp ancak iki gün sonra Ankara'ya yollandı, postayla. Fakat Yassıada'da savcı, gelenleri (nasılsa mahkeme kararı var diyerek beklemeden, Ankara onayı gelmeden asmıştı. Üstelik de o günleri bilenler, şunu hatırlar, insanların telefonla konuşmaları için PTT'ye yazdırılıp saatler sonra sıra gelirse konuşabilirsiniz. Bu gerçeği bilmeyenlere göre, sözde Ankara telefon etmiş acilen idamları bitirin demiş, diyorlar, gerçeği yoktur.)

1961 Anayasasına seçilen yetkililer  35 kişi olup 19'u Prof. Doçent akademisyenler, 1'i CHP dönemi eski Adalet Bakanı, 8'i yargıtay üyesi hakimler, 2'si ise biri askeri mahkeme başkanı Hakim Albay, birisi de Askeri Yargıtay Başkanı Tuğn. ceza hakimi idi.

Bu gerçek bilinmeden, 61 Anayasası askerlerin yazdıklarıydı diyecek kadar yanlışlar olamaz. Aslında 29 Ekim 1961'e kadar çalışmalarını bitiren Anayasa çalışmaları Kurucu Meclisin öngörülmemiş olan tarih 27 Mayıs 1961 günü 260 kabul 2 çekimser oyla kabul edilmiş oldu.

157 madde, 22 geçici maddeli 61 Anayasası o tarihe kadar Osmanlı-Türk yasalarından oldukça geniş II. Dünya Savaşı sonrası Demokratik Anayasaların da ortalamasının da üstündeydi

YORUMLAR
YORUM YAZ
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Yazarın Diğer Yazıları