Türkiye, 1612 yılında kurulan ancak 1881'de Papa 13. Leo’nun izniyle araştırmacılara kapılarını açan Papalığın özel arşivinde araştırmalara başladı.
Ocak ayında başlayan projede, 12 yüzyılı kapsayan, yatay uzunluğu 85 kilometreyi bulan milyonlarca dokümanlar sayesinde Türkiye, Osmanlı Devleti’nin ilk var oluşundan 1940’a kadar olan dönemi kapsayan yüz binlerce gizli belge, mektup, yazışma ve el yazması eserin gün yüzüne çıkmasını sağlayacak.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü’nün desteği ile gerçekleşmekte olan ve toplam bir yıl sürecek olan projenin ilk ayağı, 1800 ile 1939 tarihleri arasındaki belgelerin araştırılmasını ve kataloglanmasını kapsıyor.
'ESKİ İTANYANCA VE LATİNCE BİLGİSİ GEREKİYOR'
Projeyi yürüten akademisyen Canan Parmaksızoğlu, yaklaşık iki yıl önce Vatikan Gizli Arşivleri’nin Paleografya, Diplomatika ve Arşivcilik Uzmanlık Okulu’ndan mezun olan ve Vatikan Şehir Devleti tarafından ‘arşiv uzmanı (archivista)’ unvanı alan Türkiye’deki ilk ve tek araştırmacı.
Proje bitiminde bir kitap hazırlayacaklarını anlatan Parmaksızoğlu, "Bu okulu bitirmiş olmam, bir akademisyen tarihçi olarak bu arşivlerde uzun süre tarihimiz üzerine yaptığım araştırmalardan dolayı buradaki belgeler hakkında bilgi sahibiyim ve eski İtalyanca ve Latince paleografya bilgisine sahip olmamdan dolayı bu belgeleri okuyabiliyorum" diye konuştu.
'BİRÇOK DEVLETİN KATALOĞU VAR, TÜRKİYE’NİN YOK'
Genç araştırmacı, projenin neden büyük önem taşıdığını şu sözlerle anlattı:
"Çünkü Vatikan Gizli Arşivleri’nde tarihimiz ile ilgili belgeler ilk kez tespit ediliyor, kataloglanıyor ve sonrasında bu belgelerin bilgisi bir kitap halinde yayınlanarak ilk kez Türkiye’deki ve tüm dünyadaki tüm araştırmacıların dikkatine ve bilgisine sunulacak.
Vatikan Gizli Arşivleri’nde birçok devlete ait arşiv kataloğu bulunmasına rağmen, Türkiye Cumhuriyeti ve Osmanlı Devleti ile alakalı olarak bugüne dek hazırlanmış herhangi bir katalog yok. Neden mevcut olmadığı konusunda bir bilgi verilmiyor ancak benim kanaatimce Hıristiyan bir devlet olmadığımız için, farklı bir dinin hâkim olduğu bir devlet olduğumuz için olabilir. Bununla birlikte şu ana dek Vatikan Gizli Arşivleri’ne Türkiye’den araştırmacılar ilgi göstermemiş ve Türkiye ile alakalı bir araştırma talebi olmamış, dolayısı ile bir katalog hazırlama ihtiyacı da duyulmamış."
